दिव्य रोशनी अनलाईन

श्रमजीवी पत्रकार महिलाद्वारा सम्पादित तथा प्रकाशित

विचार 

आगलागिबाट हुने क्षति तथा न्यूनीकरणको उपायहरु…..

दिव्य रोशनी 457 टिप्पणीहरू

नितेश श्रेष्ठ(अमात्य)

आगो मानिसलाई नभई नहुने कुरा हो तर सावधानी बिना आगोको प्रयोग गर्दा वा हेलचेक्राईका कारण अधिकांश आगलागिका घटना हुने गर्दछ । नेपालका ग्रामीण बस्तीहरुमा यस्ता आगलागिका घटना धेरै दोहोरिने गरेका छन् । कमजोरी विधुतीय संरचना तथा चट्याङका कारण पनि आगलागि हुने गरेको छ । आगलागिबाट बच्न आगलागिको जोखिम पहिचान गर्ने तथा उक्त जोखिमको न्यूनीकरणका लागि पहल गर्नुपर्छ । जोखिम न्यूनीकरणको काम गर्दा महिला – बालबालिका तथा जेष्ठ नागरिक तथा अपाङ्गता भएका मानिसलाई प्राथमिकतामा राखी काम गर्नुपर्छ ।

१ .आगलागि पहिले नै पूर्वतयारी गर्ने ।
२.आगलागिको समयमा आफु सुरक्षित बनाउने खोज उदार तथा प्राथमिक उपचार गर्ने ।
कुनै पनि इन्धनहरूको निश्चित तापक्रममा वातावरणमा रहेका पर्याप्त अक्सिजनसँगको रासायनिक प्रतिकृयाबाट उत्पन्न हुने शक्ति नै आगो हो । जसमा ताप तथा प्रकाश हुन्छ । आगोमा न्युनतम रूपमा तीन इकाईहरू रहेका हुन्छन् ।
(१) इन्धन (२) ताप (३) अक्सिजन जसलाई आगोको त्रिकोण पनि भनिन्छ । जस्तैः तपाईंले पनि कुनै कागज जलाउँदा लाइटर र सलाई बाल्नु हुन्छ कागजमा (१) इन्धनबाट (२) ताप पैदा हुन्छ र वातावरणमा रहेको (३) अक्सिजनबाट त्यो कागज जल्न थाल्छ । यसरी यहाँ आगोको त्रिकोण मिल्ने हुनाले आगोको शुरुवात हुन्छ ।
हामीले आगो निभाउनका लागि यही त्रिकोणको पहिचान गरेर यसलाई बन्द गर्न सक्छौं । जस्तै यस उदाहरणमा हामीले बलिरहेको कागजबाट अन्य कागज हटाउन सक्छौं, जसल त्यहाँ इन्धन (१) को कमी हुन्छ र आगो निभ्छ त्यस्तै दोस्रो उपायमा हामी त्यस आगोमा पानी हाल्न सक्छौ जसले आगोमा ताप (२) लाई हटाइदिन्छ र आगो निभ्छ र अर्को उपाय त्यस आगोलाई बालुवा, हरियो स्याउला, भिजेको तौलियाले छोप्न सकिन्छ जसबाट आगोमा अक्सिजन (३) को आपूर्ति बन्द हुन्छ र त्यो आगो निभ्छ ।
आगो मानिसलाई नभई नहुने कुरा हो तर सावधानी बिना आगोको प्रयोग गर्दा वा सानो लापरवाहीको कारण अधिकांस आगलागिको घटना हुने गर्दछ । नेपालको ग्रामिण बस्तीहरुमा यस्ता आगलागिको घटना धेरै दोहोरिने गरेका छन् । कमजोर विधुतीय संरचना तथा चट्याङका कारण पनि आगलागि हुने गरेको छ । आगलागिबाट बच्न आगलागिको जोखिम पहिचान गर्ने तथा उक्त जोखिम न्यूनीकरणका लागि पहल गर्नुपर्छ । आगलागि सम्बन्धी जनचेतनामुलुक कार्यक्रम दिनु पर्दछ । जोखिम न्यूनीकरणको कामगर्दा महिला, बालबालिका,ज्येष्ठ नागरिक तथा अपाङ्गता भएका मानिसलाई प्राथमिकतामा राखी काम गर्नुपर्छ । आज आगोको रुप कस्तो छ ?के यसले आफ्नो परिवर्तन गरेको छ ?के यो दयावान भएको छ ? एकछिन सोचांै त । भयावह आफ्नो ठाउँमा भएको आगलागिलाई सोचांै । वास्तवमा, जबसम्म यस्तो संकटमा परेकाहरुको करुणा,चित्कार सुन्दैनौ तबसम्म हामी यसको पुर्व सावधानीबारे सोच्दैनौ,कुनै बेला तपाइको अति प्यारो वस्तु, सम्पति,परिवार बेसहारा भएर खरानीमा परिवर्तन हुन सक्छ ।
त्यस कारण आगलागिबारे सावधानी र सुरक्षा आजको ज्यादै अति आवश्यक भएको छ । आधुनिक आगो नियन्त्रणको लागि आधुनिक प्रविधी ज्ञानको जरुरी हुन्छ ।

(धरान उपमहानगरपालिका बरुण यन्त्रका कर्मचारीहरु)

मुख्य उपायहरु…………
– सुकेका काठ ,पराल,पात,पतिङगर आदि छानामा नराखी घरभन्दा ३० फिट पर राख्नुहोस् ।
– आगो निभाउन नजिकैको तलाउ,पोखरी अथवा पानी टंकी तथा उच्च स्थानमा रहेका पानीका स्रोतहरुको पहिचान गर्नुहोस् ।
– पारिवारिक योजना बनाउनु होस् ,घरको मुलढोका बन्द भए बाहिर निस्कनका लागि वैकल्पिक बाटोको (EXIT DOOR) बारेमा योजना तयार पार्नुहोस् । चेतनाको लागि साथमा सँधै सिठी राख्नु होस् ।
– आगो निभाउन सुख्खा यन्त्र (Dry fire extinguisher ) राख्नुहोस् । आगो निभाउन घरमै मसिनो बालुवा तथा सुख्खा माटो भए स–सानो आगो निभाउन प्रभावकारी हुनसक्छ ।
– फोहोर मैला घर नजिकै डढाउने काम गर्नुहोस । यस्ता सामग्रीहरु जलाउँदा ढुंगाले घेरिएको र बल्ने सामाग्रीहरु भन्दा टाढा हावाको दिशा पनि विचार गर्नुपर्छ । खरानीलाई सुरिक्षत रुपमा तह लगाउनु होस् ।
– यदि घर अथवा विद्यालयमा आगलागि भएको छभने नलुक्नुहोस् ,तत्काल बाहिर सुरिक्षत स्थानमा निस्कनुहोस् । सकेसम्म चाँडो सहयोगका लागि अनुरोध गर्नुहोस् ।
– यदि घर ,काम गर्ने ठाउँ अथवा विद्यालयमा आगलागि भएको छभने जमिनमा घोप्टो परी नजिकैको सुरिक्षत ढोकातिर घिस्रेर गई बाहिर निस्कनुहोस् । घिस्रदा खतरनाक धूँवाबाट टाढा रहन सहयोग मिल्छ ।
– सलाई,मैनबत्ती,पट्रोलियम पदार्थ आदि जस्ता ज्वलनशील वस्तुहरु बालबालिकाको पहँुचबाट टाढा राक्नुहोस् । विधुत जडान गर्दा गुणस्तरिय सामान (तार,प्लग) प्रयोग गर्नुहोस् ।
– लोड सेडिङ भएका बेला बिजुलीका उपकरणहरुको स्विच बन्द गर्नुहोस र तार प्लगबाट निकाल्नुहोस् । (लेखक श्रेष्ठ, धरान उपमहानगरपालिका बरुण यन्त्रका कर्मचारी हुन्)

छुटाउनुभयो कि ?

लकडाउन र “धर्ती” हिंसा

दिव्य रोशनी 18

नवरात्रीः देवी दुर्गा भगवतीको महिमा

दिव्य रोशनी 4,623

कोरोना कहर ः यसरी गरौं स्रोतको व्यवस्थापन

दिव्य रोशनी 4,934

457 thoughts on “आगलागिबाट हुने क्षति तथा न्यूनीकरणको उपायहरु…..”

टिप्पणी छोड्नुहोस्

Your email address will not be published. Required fields are marked *